Η δερματοσκόπηση αποτελεί την εξέταση του δέρματος με τη βοήθεια του δερματοσκόπιου. Είναι μια μη-επεμβατική, διαγνωστική τεχνική η οποία μεγεθύνει τις βλάβες του δέρματος σε τέτοιο βαθμό ώστε να γίνεται ορατή η ποικιλομορφία στο χρώμα τους, η εσωτερική αρχιτεκτονική και τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της βλάβης, στοιχεία που δεν φαίνονται με γυμνό οφθαλμού ή με τη συνήθη μεγέθυνση των κοινών μεγεθυντικών φακών.
Με την κατάλληλη εκπαίδευση και με την εμπειρία, η δερματοσκόπηση βελτιώνει την διάγνωση των μελαγχρωματικών και μη-μελαγχρωματικών, καλόηθων και κακόηθων βλαβών του δέρματος, με κυριότερο όφελος την συμβολή της στην έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος.
Πέρα από την ευρεία απήχηση της δερματοσκόπησης στην εξέταση των σπίλων (ελιές του δέρματος), η χρήση της επεκτείνεται και σε άλλες δερματοπάθειες όπως για παράδειγμα τα αιμαγγειωμάτα, τις σμηγματορροικές και ακτινικές υπερκερατώσεις, τα επιθηλιώματα του δέρματος (βασικοκυτταρικά, ακανθοκυτταρικά).
Βασικό είναι να γνωρίζουμε πώς αξιολογείται ένας «ύποπτος» σπίλος:
Οι σπίλοι αξιολογούνται αδρά βάσει του αλγορίθμου ABCD, όπου
- αντιστοιχεί στο asymmetry (ασυμμετρία, το ένα μισό δεν είναι παρόμοιο με το άλλο μισό)
- αντιστοιχεί στο border (ανώμαλα, ή ασαφώς περιγεγραμμένα όρια της βλάβης)
- αντιστοιχεί στο color (ποικιλοχρωμία που περιλαμβάνει αποχρώσεις του καφέ, μαύρο, λευκό, κόκκινο ή κυανό)
- αντιστοιχεί στο diameter (διάμετρο μεγαλύτερη από 6 χιλιοστά ή αυξανόμενος σε μέγεθος σπίλος).
Πολύ σημαντική θεωρείται η αυτοεξέταση του ασθενούς. Αν κάποιος ασθενής διαπιστώσει μεταβολές σε ένα σπίλο, θα πρέπει να επισκέπτεται τον Δερματολόγο του για εξέταση. Ως αξιοσημείωτες μεταβολές σε ένα σπίλο θεωρούνται:
- Αιφνίδια αιμορραγία (χωρίς να θυμάται ο ασθενής κάποιον τραυματισμό)
- Αλλαγή στην αισθητικότητα του σπίλου (τσιμπήματα, κνησμός-φαγούρα)
- Αλλαγές στο χρώμα και κυρίως εμφάνιση χρωματικής ποικιλίας στην ίδια βλάβη.
- Αλλαγές στο σχήμα κυρίως εμφάνιση ψευδοποδίων (προεξοχές, ποδαράκια) στην περιφέρεια της βλάβης
- Αλλαγές στο σπίλο ή/και στην γύρω περιοχή του δέρματος: ερύθημα (κοκκίνισμα), οίδημα (πρήξιμο), έλκος (πληγή που δεν κλείνει)
Τέλος άτομα με επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό (μελάνωμα) ή πολυάριθμους σπίλους, ή μεγάλους συγγενείς (παρόντες από την γέννηση) σπίλους θα πρέπει να εξετάζονται προληπτικά από δερματολόγο τουλάχιστον μια φορά ετησίως. Στους ασθενής αυτούς έχει νόημα να γίνεται και αποθήκευση των δερματοσκοπικών εικόνων για να γίνεται σύγκριση σε επόμενο έλεγχο, διαδικασία που ονομάζεται χαρτογράφηση.
«Η δερματοσκόπηση είναι ένα όπλο που διαθέτουμε οι δερματολόγοι τη τελευταία δεκαετία για να εξετάσουμε πολύ αποτελεσματικά τη μορφή και την εσωτερική δομή που έχει μια ελιά, ένας σπίλος. Με τη δερματοσκόπηση βλέπουμε εσωτερικά την ελιά, βλέπουμε την εσωτερική συμμετρία της, βλέπουμε τα εσωτερικά της σχήματα οπότε αν δούμε κάτι ανησυχητικό βάζουμε τον ασθενή σε μια τακτική παρακολούθηση, σε μια χαρτογράφηση η οποία απεικονίζει όλες τις ελιές του στο σώμα ή προτείνουμε την χειρουργική αφαίρεση της ύποπτης ελιάς. Έτσι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε πολύ αποτελεσματικά μια πιθανώς ύποπτη βλάβη και να αποφύγουμε την εξέλιξη της, την μεταλλαγή της σε έναν καρκίνο του δέρματος που είναι κάτι το πάρα πολύ σοβαρό. Η διαδικασία είναι εύκολη, είναι τελείως ανώδυνη για τον ασθενή, δεν διαρκεί πολύ και μας προσφέρει πολύ σημαντική ασφάλεια.»
